تاریخ سیاسی مصر
- شناسه خبر: 3626
- تاریخ و زمان ارسال: 5 مهر 1402 ساعت 16:17
برای فهم و تاریخنگاری درست مصر و شام و جزیره، باید به مونوگرافی و بررسـی پانورامـا و همهجانبه سیاسی اجتماعی از مصر و شام و جزیره اقدام کرد. حوادث دوره اسلامی در قـرون وسطی متاخر در این سه نقطه همواره سه شکل از یک مسئله است که نیازمند تحلیل و تبیـین دقیق است.
پژوهش حاضر تحریر مجدد بخشهایی از کتـاب مـصر شـام جزیـره: (١٣٩٧) است که در پنج بخش تنظیم شده است و مسائل سه جزء جغرافیایی مـصر و شـام و جزیـره را به عنوان واحد پیوسته رویدادهای سیاسی اجتماعی بررسی کرده اسـت.
پیوسـتگی رخـدادهای این واحد برای منافع سیاسی اجتماعی جهان اسلام قابل طرح است. آثار ژئوپلیتیـک انتقـال پایتخت از حجاز به جزیره به وسیله حضرت علی (ع) نماد جاویدان این منافع است که معاویه و حزب او باغارات در جزیره درصدد خنثی کردن آن بودند. خلافت عباسـی همـین سیاسـت
تفرقه افکنی بین مصر شام جزیره را ادامه داد و تنها درعصر فاطمیان پیوسـتگی ایـن منطقـه حفظ شد و قدرت بی نظیر دریـایی مـسلمانان در مدیترانـه بـرای حفاظـت بیـت المقـدس و شهرهای ساحلی شامات شکل گرفت. این وضعیت با توطئههـای دائمـی خلافـت عباسـی و نواب مزدور آن به پایان رسید و با سقوط خاکریز اندلس جنگهای جهانی صلیبی با تـصرف
رها ازجزیره آغاز شد. دول صلیب چند دولت پادشاهی صلیب در شـامات و جزیـره احـداث کردند و بارها برای تصرف مصر اقدام کردند. حادثه صلیبی رویـداد سیاسـی اجتمـاعی سـه جانبه مصرشام جزیره به طور مفصل بررسی شده است.
این حادثـه جهـانی درسـتی دیـدگاه هگل در مورد مدیترانه است و نشان پیوستگی حوادث مـصرشام جزیـره اسـت و جـدا کـردن و نیاوردن نام جزیره کنار مصرو شام منجر به عدم درک حوادث این منطقه وکـج فهمـی وکـور
ماندن در رویداد پیوسته این واحد ژئوپلیتیک است.
این واحد ژئوپلیتکی اگر شکل بگیـرد کـه درعصر فاطمیان بود باعث تأمین حداکثری منافع جهان اسلام خواهد شد. این مطلب واضح در کتابهای درسی و در سرفصل درس مصروشام آموزش عالی نادیـده گرفتـه مـیشـود و
واجب است برای اصلاح فاهمه تاریخی اضافه و اصلاح شود.
پیوسـتگی وارتبـاط ریـشه دار حوادث این مکانها اجازه اقدام جامع مشترک تاکنون را نـداده اسـت و گویـا روابـط در اینجـا معادله چند مجهولی است که همواره چند پارامتر آن مجهول و ناشناخته و حل نشدنی است.
در طول دوره اسلامی بیش از بیست قـدرت کوچـک وبـزرگ محلـی منطقـهای بـین المللـی و اروپایی در این سه مکان فعال بودهاند نیروهایی کـه برآینـد سیاسـی نظـامی اجتمـاعی آنها ممکن نیست. ادیان و مذاهب بزرگ جهانی و فرق کوچک وبزرگ مجهول الهویه و ذراتی که در جنگ و مخالفت دائم بایکدیگر هستند و مواد لازم برای برخی دیدگاهها ومکاتـب سیاسـی –
اجتماعی است. بررسی آنها بنا به مقتضیات نظریه سیاسی هابز و هگل در مورد مدیترانـه و کاربست دیدگاههای ملل منتظرالظهور تا حدی قابل بررسـی اسـت.
پرونـده مـصر و شـام و جزیره از خواص کارهای شرق شناسی است. آثار ژئوپلیتیک انتقال پایتخت بـه جزیـره بـرای حفظ پیوستگی مصر و شام وغارات شجره ملعونه امویان برای ممانعت از این اقدام با ایجـاد فتنه دائمی، جای بررسی تغییرات سیاسـی اجتمـاعی و ژئوپلیتیـک آن هنـوز ضـرورت دارد.
تحقیقات فاطمیان و ممالیک که این سه محدوده جغرافیایی را متحد ساختند، پیش از استقرار ایالات متحده در جزیره شدت گرفته است.
محمدرضا شهیدی پاک